Süt İneklerinin Beslenmesi
Süt İnekleri
Süt İneklerinin Beslenmesi
Süt ineklerinin beslenmesi, süt verimlerini artırmak, sağlıklı bir üreme döngüsü sağlamak ve hayvanın genel sağlığını korumak amacıyla enerji, protein, vitamin ve minerallerden zengin dengeli bir rasyon sunma sürecidir. Bu süreç, hayvanın laktasyon dönemi, süt verimi ve fizyolojik durumuna göre değişir.
Süt İneklerinden En Yüksek Verimi Nasıl Alabiliriz?
Düzenli kayıt ve hayvan takip sistemi:
Düzenli kayıt ve hayvan takip sistemi verimi arttıran en önemli faktörlerdendir.
Hayvanın süt verimi, canlı ağırlığı ve laktasyon dönemi dikkate alınarak enerji, protein, mineral ve vitamin dengesi sağlanmalıdır.
Enerji Kaynağı: Mısır silajı, tahıllar (mısır, arpa) ve melas.
Protein Kaynağı: Soya küspesi, ayçiçeği küspesi, pamuk tohumu.
Kaba Yem: Yonca, fiğ, buğday samanı gibi kaliteli kaba yemler.
Laktasyon Dönemine Uygun Yönetim:
Erken Laktasyon: Süt üretiminin zirve yaptığı bu dönemde enerji ve protein ihtiyacı çok yüksektir. Rasyon buna uygun hazırlanmalıdır.
Orta ve Geç Laktasyon: Süt verimi düşerken besin ihtiyaçları azaltılır, ancak vücut kondisyon skoru (BKS) korunmalıdır.
Rasyon Analizi ve Uygun Yemleme Programı:
Kullanılacak yemlerin besin içerikleri (protein, enerji, kuru madde, NDF, ADF) analiz edilmelidir.
Rasyonlar, yemleme programları (örneğin, NRC 2021, CPM Dairy gibi) kullanılarak optimize edilmelidir.
Doğru Besleme Teknikleri:
Yemleme günde 2-3 kez düzenli olarak yapılmalıdır.
Yemliklerin temizliği sağlanmalı, taze su her zaman erişilebilir olmalıdır.
Sağlık Kontrolleri:
Ayak bakımı, üreme sağlığı ve düzenli veteriner kontrolleri süt verimini artırır.
Süt İneklerinin Beslenmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kuru Dönem Yönetimi: Kuru dönemde doğru besleme yapılmazsa doğum sonrası süt verimi düşebilir.
Kaba ve Kesif Yem Dengesi: Rasyonda kaba yem oranı %60-65, kesif yem oranı %35-40 olmalıdır.
Asidoz ve Ketozis Riskine Karşı Önlem: Fazla kesif yem, asidoza; yetersiz enerji ise ketozise neden olabilir. Bu durumlar süt verimini olumsuz etkiler.
Mineral Desteği: Kalsiyum, fosfor, magnezyum ve iz mineraller yeterli seviyede verilmelidir.
Stresin Azaltılması: Sıcaklık stresi ve sürü içi rekabet, süt verimini düşürebilir.
20 Litre Süt Veren İnek Rasyonu
Canlı Ağırlık: 600 kg.
Rasyon Örneği:
Yonca: 4 kg
Mısır Silajı: 12 kg
Buğday Samanı: 1 kg
Kesif Yem: 6 kg
Soya Küspesi: 0.5 kg
Tuz, mineral premiks: 100-150 g
Kuru Madde Tüketimi: 18-20 kg.
25 Litre Süt Veren İnek Rasyonu
Canlı Ağırlık: 600 kg.
Rasyon Örneği:
Yonca: 5 kg
Mısır Silajı: 15 kg
Buğday Samanı: 1 kg
Kesif Yem: 8 kg
Soya Küspesi: 0.8 kg
Tuz, mineral premiks: 150 g
Kuru Madde Tüketimi: 20-22 kg.
30 Litre Süt Veren İnek Rasyonu
Canlı Ağırlık: 600 kg.
Rasyon Örneği:
Yonca: 6 kg
Mısır Silajı: 17 kg
Buğday Samanı: 1 kg
Kesif Yem: 10 kg
Soya Küspesi: 1 kg
Tuz, mineral premiks: 200 g
Kuru Madde Tüketimi: 22-24 kg.
Rasyon Programı Kullanılmalı mı?
Evet, rasyon hazırlamak için bilimsel yemleme programları kullanılmalıdır. Bu programlar, hayvanın ihtiyaç duyduğu besin maddelerini optimize ederek verimi artırır ve maliyetleri düşürür.
Kullanılabilecek Rasyon Programları ve Nereden Temin Edilebilir?
Miligram Rasyon Programı:
Yerli bir yazılım olup, Türkçe arayüzle rasyon hesaplama imkanı sunar.
Yerli distribütörlerden veya yazılım üreticisinden temin edilebilir.
NRC (National Research Council) Programı:
Uluslararası alanda kullanılan bir programdır ve bilimsel verilere dayanır.
NRC’ye ait programlar ücretsiz indirilebilir.
CPM Dairy ve Afimilk Rasyon Programı:
Daha gelişmiş analizler için bu yazılımlar tercih edilebilir.
Hızlı Hesaplama Araçları:
Bölgesel Tarım Müdürlüklerinden veya ziraat mühendislerinden destek alınabilir.
Süt ineklerinin doğru ve dengeli beslenmesi, hem verim artışı hem de hayvan sağlığı için kritik önem taşır. Rasyon hazırlamak için profesyonel programların kullanılması tavsiye edilir.
Sağlıklı bir ineğin tüketmesi gereken kuru kaba yem miktarı, hayvanın canlı ağırlığına, süt verimine, laktasyon dönemine ve besin ihtiyaçlarına bağlıdır. Genel bir kural olarak:
Kuru Kaba Yem Tüketimi Oranı:
Canlı Ağırlığa Göre:
Bir inek, canlı ağırlığının %1.5-2’si kadar kuru madde şeklinde kaba yem tüketmelidir.
Örneğin, 600 kg ağırlığındaki bir inek:
9-12 kg kuru kaba yem tüketir.
Toplam Kuru Madde İçindeki Oran:
Rasyonda kaba yem oranı genelde %50-60 olmalıdır.
Yani, inek toplam 20 kg kuru madde tüketiyorsa bunun en az 10-12 kg’ı kaba yem olmalıdır.
Bereketli günler dileriz.
Özkan DİNÇ
