Kızgınlık Tozu Nedir ve Ne İşe Yarar?

  • Amaç: İneklerin kızgınlık (estrus) göstermesini teşvik etmek, yani hayvanın çiftleşmeye hazır hale gelmesini sağlamak.

  • İçerik: Çoğu “kızgınlık tozu” denilen ürün aslında östrus indükleyici yem katkısıdır. İçinde:

    • Bitkisel östrojen benzeri maddeler (fitoöstrojenler, özellikle soya izoflavonları, yonca türevleri)

    • Bazı vitamin-mineral karışımları (E vitamini, selenyum, çinko gibi üreme sağlığını destekleyen mineraller)

    • Bazı ülkelerde ruhsatlı olmayan, düşük doz hormon türevleri bulunabilir (Türkiye’de veteriner onayı olmadan saf hormon katılması yasaktır).

Etkisi: Yumurtlamayı tetiklemeye yardımcı olur, sessiz kızgınlık (silent heat) yaşayan ineklerde kızgınlık belirtilerini güçlendirir.

 Kızgınlık Tozu Nedir ve Ne İşe Yarar?
Kızgınlık Tozu Nedir ve Ne İşe Yarar?

 Nerede Üretilir?

  • Türkiye’de bazı premiks / yem katkı firmaları tarafından üretiliyor.

  • Ayrıca ithal olarak gelen ürünler de var.

  • Ruhsatlı ürünler genellikle veteriner ecza depolarında satılıyor.

Kızgınlık Tozu Yerine Neler Yapılabilir?

Kızgınlık tozu tek çözüm değildir. Alternatifler:

Kızgınlık Takip Cihazları (boyun/kulak/pedometer takibi)

Hayvanın hareketlerini ve davranışlarını izleyip kızgınlık zamanını belirler.

Gereksiz hormon kullanımını azaltır.

Kızgınlık İndüksiyon Protokolleri (Veteriner uygulamasıyla):

PGF2α (prostaglandin enjeksiyonları)

GnRH enjeksiyonları

OvSynch protokolleri (senkronize tohumlama programları).

Beslenme Desteği

Yeterli enerji (özellikle doğum sonrası negatif enerji dengesi düzeltilmeli)

Protein dengesi

Mineral-vitamin (fosfor, selenyum, çinko, A, D, E vitaminleri).

Hayvan Refahı

Stresten uzak, serbest dolaşım alanı olan, yeterli ışık ve havalandırması iyi barınaklar.

 Kızgınlık Takip Cihazı Avantajları

  • Sessiz kızgınlıkları %80’e kadar yakalayabilir.

  • Hormon (toz, enjeksiyon) kullanımını azaltır → daha doğal üreme döngüsü.

  • Çiftçi için zaman tasarrufu sağlar.

  • Hayvanın yalnızca kızgınlığını değil, ruminasyon (geviş), yem tüketimi, sağlık durumu gibi parametreleri de takip eden modeller vardır.

Maliyeti:

  • Sadece kızgınlık tespit eden basit pedometreler: 6.000 – 7.000 TL civarında.

  • Gelişmiş boyun/kulak cihazları : 12.000 – 18.000 TL (sürü büyüklüğüne göre değişir).

Kızgınlık Tozu ile İlgili Yanlış Bilinenler

  • “Sadece östrojen içerir” → Hayır, her zaman östrojen olmaz. Bitkisel östrojen benzeri maddeler veya mineral destekli premiksler olabilir.

  • “İştah azaltır” → Doğru değil, çoğu ürün iştahı etkilemez. Bazı hormon uygulamaları geçici iştah azalmasına neden olabilir.

  • “Buzağı sayısını artırır” → Hayır, sadece kızgınlık dönemini belirgin hale getirir. Buzağı sayısını artırmaz, ama döl tutma oranını yükseltebilir.

  • “Her zaman kullanılmalı” → Hayır.

    • Verilmeli: Sessiz kızgınlık yaşayan, doğum sonrası geç kızgınlık gösteren veya döl tutma problemi yaşayan ineklerde.

    • Verilmemeli: Sağlıklı, düzenli kızgınlık gösteren hayvanlarda gereksizdir.