İneklerde Süt Verimini Artırmak İçin Neler Yapmalıyız?

İneklerde Süt Verimini Artırmak İçin Neler Yapmalıyız?

Doğru ve dengeli besleme ile hayvan refahını en üst seviyeye çıkartarak süt verimini arttırabiliriz.

1. Beslenme Sayısı ve Rasyon Planlaması

• Günde 4-6 kez besleme yapılması, rumen pH’ını dengeler ve kuru madde alımını artırır.

• Kuru madde (DM): Günlük %3,5-4,5 oranında canlı ağırlığınca alınmalıdır (örneğin 650 kg inek → 23-27 kg kuru madde).

• Protein: Laktasyonun başında %17-18, sonra %15-16’ya düşer.

• Enerji: NE laktasyon başında 1.6-1.7 Mcal/kg DM aralığında olmalı.

• Nişasta: %22-28 arası idealdir, daha fazlası asidoz riskini artırır.

• Rasyon Programı:  INRA gibi yazılımlar kullanılabilir. Yerli olarak “Rumen8” veya üniversite destekli yazılımlar tercih edilebilir.

  

  Grafikte, süt verimini artırmak için yapılması gereken en önemli 15 faktörün önem derecesine göre sıralandığı bir görsel yer alıyor. En kritik faktörler (yeşil tonuyla vurgulananlar):

  • Yüksek kaliteli rasyon,

  • Bol su erişimi,

  • Yüksek hayvan refahı,

  • Bypass yağ/protein kullanımı gibi uygulamalardır.

    

    Bu grafikte, süt verimini düşürmemek için dikkat edilmesi gereken başlıca 12 unsur yer alıyor. En kritik noktalar (bordo renkle vurgulananlar) şunlardır:

    • Enerji açığına düşmemek

    • Temiz ve sürekli su temini

    • Toksinli yemden kaçınmak

    • Protein-enerji dengesine dikkat etmek

  2. Hayvan Refahı

• Konforlu yataklık, iyi havalandırma, aşırı kalabalıktan kaçınma.

• Sakin sağım ortamı, sosyal stresin azaltılması.

• Gece boyunca yeterli aydınlatma ve serinletme (özellikle yaz aylarında).

3. Hayvan takip sistemleri

Hayvan takip sistemleri ile kızgınlık zamanında tespit edilir hayvan sgs yi fazla uzatmadığı için daha fazla süt verimi alınır. Hayvan takip sistemi üzerinden beslenme takip edilebildiği için yem yemeyen hayvanlar erken tespit edilip verim kayıplarının önüne geçilir.

4. Su Tüketimi

• Su alımı süt üretimiyle birebir bağlantılıdır.

• 1 litre süt için 3-5 litre su gereklidir.

• Bol ve temiz su hayvan başına en az 2-3 noktadan sağlanmalıdır.

5. Fabrika Yemi mi, Karma Yem mi?

• Dengeli rasyon oluşturuluyorsa fabrika yemi şart değildir.

• Ancak, hazır yemler analiz garantisi sunar. Ucuz ve kaliteli karma yem yapılabiliyorsa daha avantajlıdır.

6. Kaliteli Kaba Yemler

• Mısır silajı, yonca, çayır otu, arpa samanı gibi yemler tercih edilmelidir.

• Yonca yüksek protein sağlar, mısır silajı enerji kaynağıdır.

7. Soya Küspesi Kullanımı

• Evet, yüksek kaliteli bir protein kaynağıdır. Özellikle laktasyonun ilk 100 gününde önerilir.

8. Bypass Yağ

• Enerji açığını kapatır, pike ulaşmayı destekler.

• Laktasyonun başında %2-4 oranında rasyona eklenebilir.

  

• Bu grafik, bypass yağ oranının süt verimine etkisini göstermektedir:

  • %2-3 seviyelerinde bypass yağ kullanımı süt veriminde belirgin artış sağlar.

  • %3’ten sonra artış yavaşlar, doygunluk noktası oluşur.

9. Yem Katkı Maddeleri

• Mikotoksin bağlayıcılar, sodyum bikarbonat, probiyotikler, niasin, monensin, rumen korumalı metiyonin ve lisin.

• Özellikle enerji ve protein metabolizmasını destekleyen katkılar önemlidir.

10. Sağım Sayısı

• Günde 3 sağım (örneğin robotik sistemlerde) süt verimini %10-15 artırabilir.

• 
• Bu grafik, sağım sıklığının süt verimi üzerindeki etkisini özetlemektedir:

  • Günde 2 sağımda 30 litre,

  • Günde 3 sağımda yaklaşık 34.5 litreye kadar çıkabilen bir verim artışı gözlemlenir.

11. Gruplama

• Doğum sonrası (0-100 gün), orta laktasyon, geç laktasyon, kuru dönem grupları yapılmalı.

• Her gruba uygun rasyon planlanmalı.

12. Bireysel Yemleme (Mali Bireysel)

• Her ineğe süt verimi, kondisyon skoru ve canlı ağırlığına göre rasyon belirlenmesi.

• Genellikle sağım robotlarıyla birlikte kullanılır.

  13. Süt Verimini Artırmak İçin Yapılması Gerekenler (Madde Madde)

  1. Yüksek kaliteli rasyon planlaması yapılmalı (kuru madde, enerji, protein, nişasta dengesi).

  2. Bypass yağ ve protein içeren yemlerle enerji açığı önlenmeli.

  3. Doğum sonrası ilk 100 gün pik verimi hedeflenmeli.

  4. Günlük en az 3 sağım yapılmalı (özellikle yüksek verimli ineklerde).

  5. Günlük 4 veya daha fazla yemleme ile rumen pH’ı dengede tutulmalı.

  6. Temiz, sürekli ve bol içme suyu sağlanmalı (günde 80–120 L su).

  7. Hayvan refahı yüksek tutulmalı: temiz yatak, rahat barınak, az stres.

  8. İnekler laktasyon dönemlerine göre gruplandırılmalı.

  9. Bireysel yemleme ile her hayvanın ihtiyacına uygun besleme yapılmalı.

  10. Mineral ve vitamin katkıları eksiksiz verilmeli (özellikle Ca, Mg, P, ADE vitamini).

  11. Kızgınlık takibi ve üreme yönetimi doğru yapılmalı (gününde tohumlama).

  12. Doğru kuru dönem beslemesi uygulanmalı (45–60 gün).

  13. TMR (Total Mixed Ration) sistemiyle homojen rasyon sunulmalı.

  14. Yem hijyenine dikkat edilmeli, küf ve toksin içermemeli.

  15. Yüksek kaliteli kaba yem (mısır silajı, yonca) kullanılmalı.

  16. Rumen pH’ı izlenmeli, asidoz önlenmeli.

  14. Süt Verimini Düşürmemek İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

  1.  Aşırı enerji açığına (negatif enerji dengesi) düşürülmemeli.

  2.  Kuru madde tüketimi yetersiz bırakılmamalı.

  3.  Toksinli, küflenmiş yem verilmemeli.

  4.  Rasyon protein ve enerji dengesiz olmamalı.

  5.  Ani yem değişikliklerinden kaçınılmalı.

  6.  Sağım makineleri temiz ve bakımlı olmalı.

  7.  Su kaynakları kirli veya yetersiz olmamalı.

  8.  Strese sokan faktörler (aşırı sıcaklık, gürültü, kötü zemin) azaltılmalı.

  9.  Rumen asidozu ve ayak hastalıkları göz ardı edilmemeli.

  10.  Tohumlama gecikmemeli; gebe kalmayan ineklerde süt verimi düşer.

  11.  Kuru dönem kısa/kontrolsüz bırakılmamalı.

  12.  İneğin aşırı zayıf veya aşırı yağlı kalması önlenmeli.

  15. Süt Hayvanı Beslemede Bilinen En Büyük Hatalar

  1. Kuru madde tüketiminin izlenmemesi

  2. Yem karma makinesiyle hatalı karışım yapılması

  3. Aşırı konsantre yem verilmesi → rumen asidozu

  4. Kaba yem yetersizliği (lif düşüklüğü)

  5. Protein-enerji orantısızlığı

  6. Hayvan başına aynı yem verilmesi (bireysel ihtiyaçlar göz ardı)

  7. Uygun olmayan silaj kullanımı (asitliği yüksek, küflü)

  8. Yetersiz mineral takviyesi (özellikle kalsiyum ve fosfor)

  9. Geç sağım, eksik sağım veya hijyenik olmayan sağım

  10. Isı stresine karşı önlem alınmaması (yaz aylarında süt düşer)

  11. Yem tüketimi ve geviş takibinin yapılmaması

  12. Yemleme saati düzensizliği (rutin bozulması)