İneklerde Doğum Belirtileri
İneklerde Doğum Belirtileri
Doğum (buzağılama) öncesinde ineklerde bir dizi fiziksel ve davranışsal değişiklik gözlemlenir. Bu belirtiler, doğumun yaklaşmakta olduğunu gösterir.
Doğum Öncesi Belirtiler
Fiziksel Belirtiler:
Karın büyüklüğü: İnek, doğuma yaklaştıkça karnı daha belirgin hale gelir.
Vulvada şişlik: Vulva, hormonların etkisiyle şişer ve kızarır.
Meme dolgunluğu: Doğuma birkaç gün kala memelerde belirgin dolgunluk ve kolostrum (ağız sütü) salgılanır.
Pelvik bağlarda gevşeme: Kuyruk kökünde ve pelvik bölgede gözle görülür bir gevşeme olur.
Mukus akıntısı: Vulvadan yapışkan, şeffaf bir akıntı gelir.
Davranışsal Belirtiler:
Rahatsızlık ve huzursuzluk: İnek sık sık yer değiştirir, yatıp kalkar ve huzursuz davranışlar sergiler.
Yem tüketiminde azalma: Yem yeme isteği azalabilir.
Ayrılma isteği: Sürüden uzaklaşıp yalnız kalma eğilimi gösterebilir.
Doğumdan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğumdan önceki süreç, hem buzağının sağlığı hem de annenin doğumunu kolaylaştırmak için önemlidir.
Hazırlıklar
Hijyenik Doğum Alanı:
Temiz, kuru ve geniş bir alan hazırlanmalıdır.
Yataklama için temiz saman veya kuru bir malzeme kullanılmalıdır.
Veteriner İletişimi:
Gerekirse veteriner hekime doğum öncesi durumu bildirerek destek alınmalıdır.
Beslenme:
İnek, doğumdan önce ağır yemlerden kaçınılmalı, yüksek enerji içeren yemler verilmelidir.
Su erişimi serbest olmalıdır.
Gözlem:
Doğuma yakın günlerde inek düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir.
İmkan dahilinde hayvan takip cihazı kullanmak, gözlem yeteneğini arttırır, doğumu önceden tespit etmenizi sağlar.
Doğumdan Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğum sonrası süreç, hem inek hem de buzağının sağlığı için kritik bir dönemdir. Bu dönemde yapılacak doğru müdahaleler, hayvanların sağlığını ve üretkenliğini olumlu etkiler.
Doğum Sonrası Anneye Dikkat Edilmesi Gerekenler
Plasenta Atımı:
Doğumdan sonra plasenta genellikle 6 saat içinde atılır. Daha uzun sürerse veteriner hekimle iletişime geçilmelidir.
Rahim Kontrolü:
Rahmin normal şekilde toparlanıp toparlanmadığı kontrol edilmelidir.
Beslenme:
Doğumdan sonra inek enerji bakımından zengin yemlerle desteklenmelidir (örneğin melaslı yemler veya tahıl ağırlıklı diyetler).
Temiz ve bol su verilmelidir.
Meme Sağlığı:
Kolostrumun sağılması sağlanmalı ve buzağıya içirilmelidir.
Mastitis kontrolü için memeler düzenli kontrol edilmelidir.
Doğum Sonrası Buzağıya Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kolostrum Verilmesi:
Buzağı, doğumdan sonraki ilk 2 saat içinde ağız sütü (kolostrum) içmelidir.
Kolostrum, bağışıklık sisteminin güçlenmesi için kritiktir.
Nefes Alma ve Temizlik:
Buzağının nefes alıp almadığı kontrol edilmeli, burun ve ağız mukustan temizlenmelidir.
Göbek Kordonu:
Göbek kordonu antiseptik bir solüsyonla dezenfekte edilmelidir.
Barınak:
Buzağı, temiz ve sıcak bir ortamda tutulmalıdır.
Doğum Sürecinde Sorun Olursa Ne Yapılmalı?
Distosi (Zor Doğum): Eğer doğumda bir zorluk varsa (örneğin, buzağının yanlış pozisyonu), vakit kaybetmeden veteriner hekime haber verilmelidir.
Doğum Sonrası Kanama: Anormal kanamalar veteriner müdahalesi gerektirir.
İştahsızlık veya Halsizlik: Annenin doğum sonrası yem yememesi veya halsizlik göstermesi durumunda veteriner kontrolü şarttır.
Doğum öncesi ve sonrası bu dikkat noktalarına özen göstermek, sağlıklı buzağıların ve doğum sonrası anne sağlığının korunmasını sağlar.
Gebe İneklerin Doğuma Hazırlanması ve Beslenmesi
Doğum öncesi gebelik sürecinin son 6-8 haftası, yani kuru dönem, hem doğumun kolay geçmesi hem de inek ve buzağının sağlığı için kritik bir süreçtir. Bu dönemde dikkatli bir şekilde yönetim ve besleme yapılması gereklidir.
Gebe İneklerin Doğuma Hazırlanması
Kuru Döneme Ayrılma:
Gebelik süresinin son 6-8 haftasında inek sağılmayı bırakmalı ve kuru döneme alınmalıdır.
Bu, memelerin dinlenmesine ve doğum sonrası süt veriminin artmasına olanak tanır.
Doğum Alanı Hazırlığı:
Temiz, hijyenik ve doğum için uygun bir yer hazırlanmalıdır.
Yataklama için kuru saman veya talaş kullanılmalıdır.
Veteriner Kontrolü:
Gebelik boyunca düzenli veteriner kontrolü yapılmalıdır.
Özellikle doğum öncesi inek ve buzağının genel sağlık durumu kontrol edilmelidir.
Aşı ve Parazit Uygulamaları:
Doğum öncesi gerekli aşılar (örneğin clostridial aşılar) yapılmalıdır.
İç ve dış parazitler için ilaçlama yapılabilir.
Egzersiz:
Gebe ineklerin hareket etmesi, doğumun kolaylaşması ve genel sağlığın korunması için önemlidir.
Günlük serbest dolaşım sağlanmalıdır.
Gebe İneklerin Beslenmesi
Gebe ineklerin beslenmesi, hem buzağının sağlıklı gelişimi hem de annenin doğum sonrası toparlanması için dengeli olmalıdır.
Kuru Dönemde Besleme
Enerji Dengesi:
Aşırı enerji yüklemesi yapılmamalıdır. Aksi takdirde inek doğum sonrası yağlanabilir ve metabolik hastalıklara yatkın hale gelebilir.
Enerji bakımından dengeli yemler verilmelidir.
Protein:
Buzağının gelişimi için kaliteli protein kaynakları (yonca kuru otu, süt yemleri) verilmelidir.
Mineraller ve Vitaminler:
Kalsiyum ve Fosfor: Özellikle doğum öncesi kalsiyum seviyeleri kontrol altında tutulmalıdır.
Vitamin D: Doğum sonrası süt hummasını önlemek için gereklidir.
Tuz ve Mineral Takviyesi: Özel kuru dönem mineralleri kullanılmalıdır.
Rasyon Planı:
Kaba Yem: Yonca, kuru ot, saman gibi kaliteli kaba yemler.
Konsantre Yem: Düşük miktarda enerjili yemler (arpa, mısır ezmesi).
Tamamlayıcı Yem: Kuru dönem yemleri.
Doğuma Yakın Dönem Beslemesi (Son 2-3 Hafta)
Rasyon Geçişi: Doğum sonrası sağılmaya başlayacak inek için laktasyon yemine kademeli bir geçiş yapılmalıdır.
Enerji Yoğunluğu: Enerji yoğunluğunu artırmak için melaslı yem veya tahıl eklenebilir.
Su: İneklerin bol miktarda temiz ve taze suya erişimi sağlanmalıdır.
Doğum Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
İştah Takibi: Gebe ineklerin yem tüketimi düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Rahatsızlık Belirtileri: Gebelik sırasında şişkinlik, topallama veya iştahsızlık gibi durumlar fark edilirse hemen veteriner hekim çağrılmalıdır.
Aşırı Kilodan Kaçınma: Gebe ineğin fazla kilo alması doğumu zorlaştırabilir, bu nedenle rasyon dengeli olmalıdır.
Örnek Rasyon (Gebe İnek İçin – Günlük)
Yonca Kuru Otu: 1 kg
Saman: 2-3 kg
Mısır Silajı: 10-12 kg
Arpa Ezmesi: 1 kg
Kuru Dönem Yemi: 3 kg
Mineral Karışım: 100 g
Tuz: 50 g
Bu şekilde dengeli bir bakım ve besleme programı ile sağlıklı bir doğum gerçekleşir ve hem inek hem de buzağının sağlık sorunları minimize edilmiş olur.
