Besi Danası Nasıl Yetiştirilir
Besi Danası Nasıl Yetiştirilir
Besi Hayvancılığı Nedir?
Besi Danası Nasıl Yetiştirilir, büyükbaş veya küçükbaş hayvanların et verimini artırmak amacıyla özel bakım ve beslenme programları uygulanarak yetiştirilir. Amaç, hayvanları kısa sürede optimum canlı ağırlığa ulaştırarak kaliteli et elde etmektir.
En Yüksek Et Verimi Nasıl Elde Edilir?
Irk Seçimi:
Yüksek et potansiyeline sahip ırklar (Angus, Limousin, Charolais, Simental) tercih edilmelidir.
Kombine verimli (et ve süt) ırklardan da besicilik yapılabilir, ancak saf etçi ırklar daha avantajlıdır.
Enerji ve protein bakımından dengeli rasyonlar kullanılmalıdır.
Konsantre yem (%60-70) ve kaliteli kaba yem (%30-40) dengesi sağlanmalıdır.
Mısır silajı, yonca, arpa, buğday kepeği gibi yemler tercih edilebilir.
Aşamalı Besleme:
Besinin başlangıç, büyütme ve bitirme dönemleri için farklı rasyonlar hazırlanmalıdır.
Son dönemde enerji oranı yüksek yemlerle yağlanma teşvik edilir.
Hızlı Kilo Alımı için:
Mısır silajı, buğday kepeği, soya küspesi ve arpa gibi hammaddeler tercih edilmelidir.
Yem katkıları (örneğin, canlı maya, probiyotikler) sindirimi destekler.
Sağlık Yönetimi:
Hastalıklardan koruma, aşılama ve hijyenik koşullar sağlanmalıdır.
Sindirim sistemi problemleri (gaz, ishal) önlenerek kilo kaybı minimize edilmelidir.
İlk Doğumdan Kesime Kadar Yapılacak Aşılar
Buzağılık Dönemi (0-6 Ay):
Şap (ilk 2 haftadan sonra).
IBR, BVD ve PI-3 (solunum yolu hastalıklarına karşı).
Brusella (4-6 ay).
E.coli, Clostridium ve rota-koronavirüse karşı aşılar.
Besi Dönemi (6-24 Ay):
Şap (6 ayda bir tekrar).
LSD (Lumpy Skin Disease).
Pasteurella (3 ayda bir tekrar).
Clostridial hastalıklara karşı aşılar (3-6 ayda bir).
Parazit Kontrolü:
İç ve dış parazit ilaçlamaları her 3 ayda bir yapılmalıdır.
Dana Gaz Yapmaması İçin Besleme Önerileri
Dengeli Yemleme:
Ani yem değişikliklerinden kaçınılmalıdır.
Yemleme, kaba yem verilerek başlatılmalı ve ardından konsantre yem verilmelidir.
Fiber Oranı:
Rasyonun %15-20’si yüksek lifli kaba yem (yonca, saman) içermelidir.
Küflü ve Bozuk Yemler:
Kesinlikle kullanılmamalıdır.
Tuz ve Probiyotik Desteği:
Sindirimi kolaylaştırır ve gaz oluşumunu engeller.
Dana Ayak Topallaması Neden Olur?
Ahır Koşulları:
Zeminin kaygan ve sert olması ayak problemlerine yol açar.
Tırnak Sorunları:
Uzayan tırnaklar kesilmeli, düzenli bakım yapılmalıdır.
Beslenme:
Aşırı protein veya mineral dengesizliği tırnak hastalıklarını tetikleyebilir.
Hastalıklar:
Çiftlik ateşi (foot rot) veya tırnak apsesi gibi enfeksiyonlar.
Besi Danalarında İshal Neden Olur?
Yem Değişikliği:
Ani geçişler sindirim sistemini bozabilir.
Enfeksiyonlar:
E. coli, Salmonella gibi bakteriyel enfeksiyonlar ishal nedenidir.
Küflü veya Bozuk Yem:
Aflatoksin içeren yemler sindirim sistemini bozar.
Parazitler:
Özellikle koksiya veya iç parazitler ishal yapabilir.
Besi Danalarında İdrar İçme Neden Olur?
Mineral Eksikliği:
Özellikle fosfor ve sodyum eksikliğinde idrar içme davranışı görülür.
Stres ve Düzensiz Besleme:
Beslenme düzeni bozulduğunda stres kaynaklı davranışlar ortaya çıkabilir.
Çözüm:
Tuz ve mineral blokları serbest erişimde olmalıdır.
Besi Danası Nasıl Yetiştirilir?
Barınak Koşulları:
Ahır sıcaklığı 10-20°C arasında olmalı, aşırı nemden kaçınılmalıdır.
Serbest mi, Öğün Olarak mı Beslenmeli?
Serbest Besleme:
Kaba yem serbest bırakılır, konsantre yem kontrollü verilir.
Öğünlü Besleme:
Günlük 2-3 öğün, belirli oranlarda yem verilir. (Kontrollü kilo alımı sağlar.)
Konsantre Yem ve Arpa İkilisi ile Besleme
Bu ikili yüksek enerji sağlar, ancak rasyona yonca, mısır silajı gibi kaba yemler eklenmelidir.
Mineral ve vitamin katkıları unutulmamalıdır.
En Hızlı Kilo Aldıran Hammaddeler
Mısır silajı.
Soya küspesi.
Arpa.
Ayçiçeği küspesi.
Buğday kepeği.
Melas.
200-600 kg Canlı Ağırlık için Rasyon Örnekleri
200-300 kg:
Yonca: 1.5
Mısır silajı: 3.5
Arpa: 4.5
Soya küspesi: %0.5
Saman:2
Mineral katkı: %5
300-400 kg:
Yonca: 1
Mısır silajı: 7
Arpa: 5.5
Ayçiçeği küspesi: 1.5
Saman:4
Tuz ve mineral: %5
400-500 kg:
Yonca: 0.5
Mısır silajı: 5
Arpa: 8
Soya küspesi: 0.5
Melas: %2
Saman:5
500-600 kg:
Yonca: 0.5
Mısır silajı: 3
Arpa: 9
Ayçiçeği küspesi: 2
Saman:6
Tuz ve mineral: %2
Angus Irkı Özellikleri
Angus, özellikle et üretimi amacıyla yetiştirilen, dünya genelinde yaygın bir sığır ırkıdır. Anavatanı İskoçya olan bu ırk, yüksek et kalitesi ve adaptasyon yeteneğiyle öne çıkar.
1. Genel Özellikleri
Anavatanı: İskoçya (Aberdeen ve Angus bölgeleri)
Renk: Siyah ve kırmızı (Black Angus ve Red Angus olarak ikiye ayrılır)
Boynuz Durumu: Boynuzsuzdur (genetik olarak boynuzsuz doğar)
Vücut Yapısı: Orta büyüklükte, kompakt ve kaslı bir vücuda sahiptir.
Adaptasyon Yeteneği: Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır, farklı iklimlere kolayca uyum sağlar.
Mizaç: Genel olarak sakin yapılıdır, ancak bazen koruyucu ve rekabetçi davranışlar gösterebilir.
2. Et Verimi ve Besi Performansı
Hızlı Kilo Alımı: Angus sığırları hızlı büyür ve kısa sürede yüksek canlı ağırlığa ulaşır.
Marmarizasyon (Yağ Dağılımı): Angus etinde mükemmel mermerleşme (intramusküler yağlanma) vardır. Bu, etin daha yumuşak ve lezzetli olmasını sağlar.
Kesim Ağırlığı:
Erkekler (Boğalar): 900-1.100 kg
Dişiler (İnekler): 600-800 kg
Karkas Verimi: %60-65 (Yüksek et randımanı sağlar.)
Et Kalitesi: Dünyanın en lezzetli sığır etlerinden biri olarak kabul edilir.
3. Üreme Performansı ve Buzağı Verimi
Erken Cinsel Olgunluk: Angus ırkı, erken yaşta çiftleşmeye hazır hale gelir.
Kolay Doğum: Doğumları genellikle kolaydır ve yavru kaybı oranı düşüktür.
İkizlik Oranı: Orta seviyededir, genellikle tek buzağı doğurur.
Buzağı Ağırlığı:
Doğum Ağırlığı: 25-35 kg
6 Aylık Ağırlık: 200-250 kg
12 Aylık Ağırlık: 400-450 kg
4. Besleme ve Rasyon Tercihleri
Meraya Uygunluğu: Angus mera hayvancılığına uygundur ve serbest dolaşımı sever.
Yoğun Besi: Kapalı sistemde konsantre yemle beslenebilir ve hızlı kilo alır.
Rasyon Önerileri:
Kaba Yem: Yonca, mısır silajı, saman.
Konsantre Yem: Arpa, buğday kepeği, soya küspesi, melas.
Vitamin ve Mineraller: Tuz ve mineral blokları verilmelidir.
5. Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları:
Yüksek kaliteli, mermerleşmiş et üretimi.
Hızlı kilo alma ve yüksek karkas randımanı.
Hastalıklara dayanıklı ve kolay adaptasyon sağlar.
Genetik olarak boynuzsuz olması nedeniyle yaralanmalar azalır.
Kolay doğum yapması nedeniyle buzağı kayıpları düşük.
Dezavantajları:
Süt verimi düşüktür (bu yüzden sütçü ırk olarak kullanılmaz).
Aşırı yağlanmaya meyilli olabilir, bu yüzden besleme dikkatli yapılmalıdır.
Et randımanı yüksek olduğu için fiyatı diğer ırklara göre yüksektir.
6. Angus ve Süt Verimi
Angus ırkı süt üretimi için uygun değildir.
Süt verimi düşük olduğu için buzağılarını besleyecek kadar süt üretir.
Günlük süt verimi 6-10 litre arasındadır.
7. Angus’un Türkiye’deki Durumu
Türkiye’ye en çok Avustralya, Brezilya ve Uruguay’dan ithal edilir.
Marmara, Ege ve İç Anadolu Bölgelerinde yetiştiriciliği yaygındır.
Türkiye’ye yılda binlerce baş Angus ithal edilmektedir.
